Het museum vernieuwd… verslag over SITEM 2020

SITEM, de internationale vakbeurs voor musea, culturele en toeristische trekpleisters gericht op uitrusting en valorisatie, vond dit jaar op 28, 29 en 30 januari plaats in het Carrousel du Louvre in Parijs. Experts, musea en tal van cultuur- en erfgoedinstellingen stonden stil bij de problemen en uitdagingen waarmee ze geconfronteerd worden op het vlak van begeleiding, uitrusting, valorisatie en innovatie. 163 exposanten, waaronder 36 starters en 2 incubatoren, tekenden present. SITEM is echt een internationaal gebeuren want zo’n 25% van de exposanten waren afkomstig uit Europa, Canada, de Verenigde Staten en Japan.

Hierbij komen bijna alle functies van de museumwerking aan bod: 

• 33% legt zich toe op de valorisatie en promotie van de collecties en het erfgoed
• 30% richt zich op het beheer, de conservering en de uitrusting van de collecties
• 19% heeft vooral oog voor sponsoring, communicatie, relaties en contacten met het publiek
• 12% kijkt naar de museologie en de scenografie
• 6% staat in voor de culturele instellingen en verenigingen. (Bron SITEM)

Bij de bezoekers kon de vakbeurs rekenen op 2.931 bezoekers, waarbij :

• 78% afkomstig was uit culturele instellingen
• 17% afkomstig was uit culturele beroepen
• 5% afkomstig was uit commerciële bedrijven. (Bron SITEM)

Naast het gedeelte met de exposanten, organiseert SITEM ook jaarlijks verschillende conferenties en workshops, waarbij experts stilstaan bij de plaats en de rol van cultuur. Dit jaar focuste het programma op de uitbouw van de cultuurinstellingen, evenals op de uitdagingen op het vlak van digitalisering en het onderzoek hieromtrent.

Tijdens de presentaties kwamen de nieuwe technologieën uitgebreid aan bod. Met welke uitdagingen kampt de begeleiding, welke toestellen gebruikt men vandaag reeds tijdens een bezoek, hoe ziet het publiek een bepaald werk en welke impact heeft hun perceptie op de museografie?

Tijdens ons bezoek hadden wij vooral oog voor de digitale revolutie en de manier waarop het publiek onthaald wordt. Heel wat interdisciplinaire onderzoeksteams keken met interesse naar zaken zoals begeleiding, onthaal en valorisatie van het erfgoed. Zo werd tijdens de conferentie « Les technologies immersives, réalité augmentée, réalité virtuelle », die samen met AFXR (Association Française de Réalité Virtuelle) georganiseerd werd en die door Daniel Mestre, David Nahon en Maité Labat ingeleid werd, een concrete stand van zaken opgemaakt van de mogelijkheden voor de cultuur- en erfgoedsites, evenals gekeken naar wat er precies op het spel staat. 

De voorbije decennia maakten immersieve technologieën (Virtual Reality (VR), Augmented Reality (AR), Mixed Reality) steeds vaker hun opgang in cultuur- en erfgoedsites. De verhoogde toegankelijkheid tot de nodige « apparatuur » (VR-headsets, smartphones met AR-mogelijkheden) droeg bij tot de democratisering ervan, maar bracht ook heel wat extra kopzorgen met zich mee, o.a. over de manier waarop het publiek onthaald wordt.

Tijdens de presentatie van Clément Lalot met Fernand Collin, Sébastien Pierre en Xavier Rolland, met de titel « La Wallonie et ses musées – Conférence thématique », werd het Waalse institutionele landschap voorgesteld, evenals de verschillende situaties binnen de sector. Zo gingen ze in op innovatie, vooruitzichten en uitdagingen.

Verder was er nog een rondetafelconferentie met sprekers actief in de wereld van onderzoek en cultuur om een antwoord te vinden op de volgende vragen: hoe hoor je het commentaar bij een audiovisueel werk zonder geluid? Hoe laat je het publiek kennismaken met de verborgen schatten van het museum? Hoe analyseer je het pigment op een werk, ongeacht de plek waar het zich bevindt en zonder het werk aan te raken?

Sprekers

• Mathias Blanc, socioloog IRHiS, CNRS-Lille3.
• Eloi Gattet, voorzitter van Mercurio sas.
• Aurélie Mounier, Research Engineer – IRAMAT-CRP2A CNRS – Université Bordeaux Montaigne
• Sébastien de Pertat, Study Engineer – Pacte, CNRS-Universiteit Grenoble Alpes-Sciences Po Grenoble
• Thomas Bonnenfant, Study Engineer – AAU-CRESSON CNRS-École Nationale Supérieure d’Architecture de Grenoble

Moderatoren

• Priscilla Gustave-Perron, stafmedewerker onderzoek, Département de la Recherche de l’Enseignement Supérieur et de la Technologie (DREST) – Ministère de la Culture
• Pierre-Yves Saillant, stafmedewerker Innovatives SHS, Institut des Sciences Humaine et Sociales, CNRS

De verschillende sprekers passen technologieën, ontwikkeld op basis van wetenschappelijk onderzoek, aan om zo goed mogelijk tegemoet te komen aan de specifieke behoeften van de verschillende partners en professionals actief in musea. Tijdens een korte pitch van 8 minuten werden 4 verschillende innovaties toegelicht door hun initiatiefnemers. Vervolgens konden de sprekers en het publiek met elkaar van gedachten wisselen.

SITEM bracht dus drie dagen lang alle stakeholders binnen het culturele en toeristische ecosysteem samen om een volledig overzicht op te stellen van de culturele sites van vandaag en van de mogelijkheden voor morgen.