Les visites augmentées par des dispositifs numériques

Digitale apparaten hebben ons gebruik en onze mogelijkheden veranderd. Dit is met name het geval in de toeristische sector, die de nieuwe technologieën heeft aangegrepen om het traditionele gebruik te heroverwegen. De problematiek van de aantrekkingskracht en de bemiddeling moet immers vaak worden omgewerkt om aan de verwachtingen van het publiek te beantwoorden.

De laatste jaren hebben musea en tentoonstellingen de digitale technologie op vele manieren omarmd. Het begon met audiogidsen of tablets, of met interactieve schermen zoals The ArtLens Wall in het Cleveland Museum of Art. De bezoeker zal dan, als onderdeel van zijn of haar bezoek, de mogelijkheid hebben om dankzij deze digitale apparatuur zelf actie te ondernemen. Dit blijft echter hoofdzakelijk op een zeer geleid, vooraf bepaald en tamelijk gesloten pad. Hoe zit het op een andere schaal binnen gebieden, steden of opmerkelijke culturele plaatsen?

Er worden steeds meer mobiele toepassingen gecreëerd om bezoekers te begeleiden. Waar het soms alleen een kwestie is van het vervangen van een klassieke toeristische gids (papier of menselijk) door een geolokaliseerde toepassing, bieden sommige instellingen augmented reality-toepassingen aan. Dit is het geval van Pompey, een toepassing op de Pompey staalfabriek. Door middel van QR-codes en het gebruik van verschillende media maakt de toepassing het mogelijk om oude archieffoto’s over de werkelijkheid heen te leggen. Dit maakt het mogelijk een verleden te reconstrueren op een plaats die niet meer dezelfde landschappelijke waarde heeft – de staalfabriek bestaat niet meer – en het te laten zien met een gecontextualiseerde benadering die het gemakkelijker maakt zich erin te projecteren. De toepassing biedt ook audio-getuigenissen van verschillende actoren van de staalfabriek. De inhoud geeft een zekere rijkdom aan het bezoek, maar de context impliceert een zeer scripted gebruik en pad. Op een historische plaats als deze kan men echter de samenhang bewaren in het verhaal van een verdwenen verleden.

In traverse, partage ton patrimoine, de applicatie die zich richt op het Frans-Zwitsers erfgoed, wordt een soortgelijk gebruik in vorm voorgesteld. Deze Frans-Zwitserse samenwerking vestigt de aandacht op verschillende plaatsen zoals de stad Genève door zich te concentreren op het tonen van een historisch en cultureel verleden door middel van tekstuele informatie, archiefbeelden of geluidsopnamen. De toepassing biedt verschillende gebruiksmogelijkheden. De eerste bestaat erin vooraf bepaalde routes te volgen die de bezoeker leiden naar de verschillende culturele en historische bezienswaardigheden van de stad. Het is een wandeling met gids en augmentatie. De gebruiker volgt zijn of haar eigen tempo en beslist of hij of zij alle inhoud consumeert of zich concentreert op de thema’s die hem of haar het meest interesseren.

Het verschil met andere toeristische toepassingen is dat deze kan worden aangepast. De gebruiker kan de verschillende plaatsen opslaan en zijn eigen afspeellijsten maken. Een leerkracht kan bijvoorbeeld een afspeellijst maken en die met zijn leerlingen delen als onderdeel van een thematisch bezoek ter plaatse. Maar het is ook mogelijk om de applicatie als uitgangspunt te gebruiken om te verdwalen in de straten en, als een schatkaart, op zoek te gaan naar interessante plaatsen.

Deze nieuwe toeristische toepassingen zorgen voor een transformatie van het gebruik door het aanbieden van een verrijkt bezoek. De bezoeker wordt dan de acteur van zijn bezoek. Zij zullen bijvoorbeeld het juiste gezichtspunt zoeken om het virtuele op het reële te plaatsen. Bovendien maakt het gebruik van mobiele toepassingen diverse multimedia-inhoud toegankelijk. In musea of fysieke instellingen is deze inhoud gemakkelijk op te zetten, dankzij projecties, luidsprekers, enz., maar op minder tastbare buitenroutes maken smartphones bewegingsvrijheid en consumptie van deze inhoud mogelijk.

Dit type toepassing maakt het dus mogelijk bezoeken ter plaatse te koppelen aan verschillende digitale inhouden. Transmedia maakt het mogelijk om foto’s (al dan niet archiefmateriaal) of zelfs video’s te verbinden met plaatsen, of om audiogetuigenissen te delen. Bovendien biedt de tastbare omgeving van het bezoek de bezoeker de mogelijkheid om een concrete reis te beleven en een specifieke relatie met de plaats die door het digitale wordt versterkt.

BIBLIOGRAFIE

Bideran Jessica de et Fraysse Patrick, « Guide numérique et mise en scène du territoire, entre médiation patrimoniale et stratégie de communication touristique », Études de communication. langages, information, médiations (45), 01.12.2015, pp. 77‑96. En ligne: <https://doi.org/10.4000/edc.6464>.

Kaplan Louis et Shiff Melissa, « Mapping Ararat: An Augmented Reality Walking Tour for an Imaginary Jewish Homeland », Anthrovision. Vaneasa Online Journal (4.2), 31.12.2016. En ligne: <https://doi.org/10.4000/anthrovision.2339>, consulté le 17.05.2021.

Lambert Emmanuelle, Julia Jean-Thierry et Deramond Julie, « La ville en live. Itinéraires numériques et artistiques à travers le patrimoine urbain », Études de communication. langages, information, médiations (45), 01.12.2015, pp. 113‑128. En ligne: <https://doi.org/10.4000/edc.6466>.

Sandri Éva, « Les ajustements des professionnels de la médiation au musée face aux enjeux de la culture numérique », Études de communication. langages, information, médiations (46), 01.06.2016, pp. 71‑86. En ligne: <https://doi.org/10.4000/edc.6557>.

https://www.traverse-patrimoines.com/

https://ulrichfischer.net/patrimoines-en-partage/

https://tourisme.bassinpompey.fr/a-voir-a-faire/circuit-de-pompey